Maar is het wel echt? (2)

Fin tragique d’un milliardaire, ofwel: het vliegensvlugge einde van sir Archibald Pump (met Blitzkoffie en Bliksemfriet als galgenmaal). Een fraai werkje van Georges Remi, alias Hergé. Maar is dit een origineel of is de ontdekking van D. net zo vals als het kwaadaardige Adélaïde Concerto van Mozart?

Vervalsen, schrijft Wim Zaal in De Verlakkers (onderzoek naar creatieve fraude) is een kwestie van psychisch manipuleren en speculeren op iemands kortzichtigheid. De eenvoudige feiten die erop wijzen dat iets niet echt kán zijn, raken ondergesneeuwd door schijnbaar terloopse details die kunstig het verstand om de tuin leiden. Zo dirigeert de bedrieger zijn slachtoffer feilloos naar het schemergebied van de twijfel totdat deze ten slotte zichzelf bedriegt: hij kan (wil) de werkelijkheid niet meer onder ogen zien, ziet enkel nog de schijnwerkelijkheid die door de vervalser én door hemzelf is opgeroepen.

Er zijn legio voorbeelden uit de wereld van de moderne kunst die dit mechanisme moeiteloos illustreren. Maar het is natuurlijk veel leuker om dat te doen aan de hand van een Hergé. Morgen kruipen we (met behulp van detailfoto’s) in de huid van de arme D. die, onder druk, een snel besluit moet nemen (wél of niet een fors bedrag besteden aan de laatste ogenblikken van Mr. Pump?) en die steeds meer in verwarring raakt.