Posts
Uit de Oceaan van Ongelezen Boeken trok ik Making history van de bodem. Het betreft de derde roman van Stephen Fry, uit 1996, en ik had werkelijk geen idee hoe ik eraan kwam. De premisse was in elk geval verrukkelijk absurd:
Een jonge geschiedenisstudent helpt een professor bij de ontwikkeling van een apparaat waarmee ze iets terug in de tijd kunnen schieten. Dat ‘iets’ is een middel dat onvruchtbaarheid veroorzaakt. Het duo katapulteert deze pil naar de 19e eeuw - om precies te zijn: in de waterbron van Alois J. Schicklgruber, in Braunau am Inn:
Schicklgruber kennen we als de vader van Adolf Hitler...
Enfin, het opzetje werkt, Alois kan geen kinderen meer krijgen, Hitler wordt nooit geboren. En de gevolgen zijn, zoals we van dit genre kunnen verwachten, onverwacht gruwelijk.
Fry omzeilt netjes de tijdreisparadoxen omdat er feitelijk geen sprake is van een tijdreis, maar van het scheppen van een parallel universum (een wereld waarin Hitler nooit een rol heeft gespeeld). Niettemin is, in het slot, sprake van een ‘terugkeer’ naar ‘de eigen tijd’ – en probeer dan maar eens niet te denken aan die andere professor:
Tijdreiziger Philip Mortimer die wanhopig probeert terug te keren naar zijn eigen tijd.
Uiteindelijk lukt hem dat ook:
Maar hier blijkt de professor een ongelooflijke zemelknoper. Op de keper beschouwd is hij terug in het tijdvak waarin hij thuishoort, maar dat is niet genoeg. Hij wil terugkeren op exact hetzelfde moment waarop hij is vertrokken - en juist door dat pietluttige verlangen misgunt hij zichzelf (en de lezers) de opheldering van misschien wel de grootste tijdreisparadox, namelijk de omkering van oorzaak en gevolg.
Niets staat Mortimer immers in de weg om - enkele weken te vroeg gearriveerd - naar Londen te reizen om daar Mortimer op te zoeken en hem te waarschuwen: Joh, binnenkort krijg je de kans om een tripje te maken door de tijd en door de ruimte, maar als ik jou was: doe het niet!
Dan wordt het ingewikkeld, want als de gewaarschuwde Mortimer inderdaad niet in de tijdreismachine stapt, hoe kan hij dan uiteindelijk uit de tijdreismachine stappen om Mortimer te waarschuwen niet in de tijdreismachine te stappen?
Zo dicht bij de oplossing van dit raadsel, en dan toch... Het is om gek van te worden.
Dat boek van Stephen Fry was overigens best aardig. Maar ik weet nog steeds niet of ik het heb gekocht of gekregen (of geleend) en hoe het überhaupt in mijn werkkamer verzeild is geraakt. S. wees me op de mogelijkheid dat ik me in de verre toekomst herinner dat ik deze week niks kon verzinnen om over te schrijven – en dat mijn toekomstige ik dat boek van Fry dan door een wormgat naar mijn werkkamer in 2018 schiet, ter inspiratie.
Het zou zomaar kunnen.
