woensdag 6 juni 2018

‘Door XIII voelde Hergé zich gezuiverd’


Naar Drievliet voor de ‘feestelijke’ herlancering van HP/De Pep – de aanhalingstekens moeten de misère blootleggen. Het succesvolle weekblad van weleer is immers een maandblad geworden, de opinieredactie staat op straat, de stripredactie is verhuist naar een industrieterrein in Oude-Tonge.

Inmiddels heb ik het eerste nummer van het maandblad gelezen:


... en ben gematigd enthousiast. Romano Molenaars Drøtel, een rauwe spin-off van De Generaal, laat me onberoerd (de vijf jaar oude hommage van Mars Gremmen is me heel veel liever, hoewel ik indertijd door emotioneel driftzand waadde). Ook de vondst om de 96-jarige Hans Kresse te laten interviewen door de 94-jarige Jean Graton komt niet helemaal van de grond.

Het uitputtende ‘Dossier XIII’ is daarentegen imposant. Auteur Geert de Weyer laat zich lyrisch uit over het ‘geniale vertrekpunt’ van een van de grootste succesreeksen uit de geschiedenis van het beeldverhaal:


Een man wordt opgevist uit het meer van Genève, zonder geheugen en vol kogelgaten. In zijn dij is een microfilm geïmplanteerd en zijn gezicht is chirurgisch veranderd. Hij lijkt sprekend op Adolf Hitler.

De Weyer citeert genereus uit de gesprekken die hij begin jaren negentig in Buenos Aires voerde met de weduwe van XIII-tekenaar Georges Remi. Germaine Kieckens benadrukte daarin hoezeer haar echtgenoot de bestsellerstatus van én de wereldwijde lof voor zijn verbluffend meeslepende creatie* beschouwde als ‘een herovering van de zuiverheid van zijn artistieke en filosofische gezichtspunten’. Kieckens:

‘Georges voelde geen schuld meer, niet in juridische en, vermoed ik, ook niet in morele zin.’

Remi, in de jaren dertig van de vorige eeuw een onbeduidend illustrator, brak in de bezettingstijd onder het pseudoniem Hergé door als tekenaar van de populaire strip Jo, Zette et Jocko:


Strook uit het door de nazi’s gekaapte dagblad Le Soir.

Na de oorlog werd de tekenaar voor zijn collaboratie bestraft met tien jaar cel. Hij kwam in 1950 vervroegd op vrije voeten, maar verloor zijn burgerlijke, politieke, sociale en culturele rechten.

In 1953 reisden Georges en Germaine, via New York, met de s.s. Aagtedijk naar Argentinië, op valse Spaanse paspoorten en in onopvallende Andalusische kledij:


Met de opbrengst van uit de VS meegesmokkelde nylonkousen (in vacuüm gezogen pakjes) huurde het echtpaar een piepklein appartementje in het noordelijk district van Buenos Aires. De Tekenaar raakte er bevriend met de legendarische schrijver en scenarist Héctor Germán Oesterheld die hem introduceerde bij uitgever César Civita.
De rest is vintage striphistorie.

Eind 1954 verscheen van Georges’ hand bij Civita’s Editorial Abril het eerste XIII-album: Zwarte Vrijdag. 25 jaar en ruim 200 miljoen verkochte boeken later kwam postuum het 23ste, afrondende deel uit – algemeen beschouwd als het beste van een reeks waarbij de lat kwalitatief toch al fabelachtig hoog lag. Hoe hoog werd op 7 juni 1984 duidelijk:


…toen het duo William Vance (tekeningen) en Jean Van Hamme (scenario) in het weekblad Spirou een moderne reboot van de reeks lanceerde – een artistieke én commerciële flop van jewelste.

HP/De Pep, vanaf donderdag in de kiosk. Introductierijs: € 5,95


*) No other contemporary comic book artist has more durably enjoyed the twin badges of being both well-read and well-regarded. (...) Remis XIII is pure genius. Intrigue and menace mingle in one of the finest mysteries I’ve ever read.John le Carré