Posts
Here lies
(as she did throughout life)
Susan Sontag
1933 – 195?
Grafschrift dat ‘Amerika’s laatste grote literaire ster’ Susan Sontag als vijftienjarige in haar notitieboekje noteerde en dat feitelijk onvertaalbaar is. De twee Nederlandse vertalers van Benjamin Mosers biografie ‘Sontag. Her Life and Work’ gaan de dubbelzinnigheid niettemin te lijf:
Hier li(e)gt
(zoals ze haar hele leven heeft gedaan)
Susan Sontag
De schrijver, criticus en filmmaker Sontag had, zoals het zo mooi heet, ‘een moeizame relatie met de werkelijkheid’, niet alleen in haar leven, maar ook in haar werk – en onmiskenbaar is daar een (excuseer) haakje met Hergé.
Hoe goed verder ook, ik kon het niet nalaten Mosers monumentale levensbeschrijving terzijde te schuiven voor een herlezing van deze tientallen jaren oude bestseller:
Onderzoeksjournalist Günter Wallraff over zijn infiltratie bij het weekblad Kuifje. Tussen de pagina’s van dit auteursexemplaar trof ik nog een aardige verrassing:
De valse clubkaart waarmee Wallraff als Hans Esser uiteindelijk toegang kreeg tot de coterie van Hergé.
Ook na zoveel jaren is het nog steeds indrukwekkend hoeveel leugens en halve waarheden de auteur boven tafel kreeg. Zijn onthulling dat de maanwandeling van Kuifje en zijn vrienden volledig in scène werd gezet op de zolder van de neuro-psychiatrische kliniek Salve Mater in Lovenjoel:
...kwam destijds hard aan en dwong de Tekenaar in het boetekleed. De keuze voor een enscenering zou volgens hem noodzakelijk zijn geweest, omdat geen van zijn ‘helden’, na de geslaagde maanlanding, de raket had durven verlaten.
Wallraff/Esser toont in zijn boek overigens wel degelijk begrip voor Hergé en diens worsteling met de waarheid. De enige keer dat de Tekenaar zich vastklampte aan de feiten en weigerde gebeurtenissen te verzinnen (in PICAROS), leidde dat misschien tot een integer album, maar ook, merkt Wallraff droogjes op, ‘tot een waardeloos avontuur’.
