Doorzien & afgedaan

Waarde lezer, ’t is gedaan. Gegroet en vaarwel 2016 - annus mirabilis, vooruit, laten we het daar ruimhartig op houden. En, vrij naar Haddock: Nooit was ik aldus in de diepste weemoed gedompeld!

Ik knijp er even tussenuit alvorens de tiende jaargang binnen te rollen (verder in de tweede helft van januari).

Voor spoedgevallen en hechtpleisters kunt u als vanouds contact opnemen met de Kuifje-kliniek in de waterburcht van ridder Fanny (toestel 421). Maar ik wens u toch vooral een jaarwisseling in goede gezondheid!

Te zware lading

Met S. naar Utrecht om ons te vergapen aan Broadway 14th day, 18 minutes after dusk van Craigie Horsfield – fotografisch beeld van de resten van de Twin Towers, verwerkt in een wandtapijt van bijna negen meter breed:

Vier jaar geleden zagen we dit Ground Zero-kunstwerk voor het eerst in het harde licht van de Kunsthalle in Basel. Op de Horsfield-expositie in het Centraal Museum hangt de tapisserie in gedempt licht en klinkt een sombere soundscape. Dubbel effectbejag met een karig rendement: de waarachtige beroering van de eerste kennismaking blijft uit.

Het sluitstuk van de expositie in Utrecht is me nu liever:

Een dik geweven diptiek van twee neushoorns in gevangenschap. De maker verlangt dat we wegdromen in hun berustende blikken, maar hoe kon ik niet óók aan een van de fraaiste platen uit CONGO denken?

Het is 7 mei 1931 en Kuifje blaast met een veel te zware lading dynamiet een neushoorn op. Let vooral op de natuurlijke souplesse in het tweede plaatje – zowel van de Tekenaar als van de aan de tak bungelende held.

Te zware ladingen zijn overigens beslist niet incidenteel in de wereld van Hergé:

Voormalig kolonel Diaz brengt een heel vat tot ontploffing (in OREILLE) waar een lading van ongeveer 1/10 al ruim voldoende is*.

En omdat de grens tussen fictie en werkelijkheid diffuus is, verplaatsen we ons nog even naar het ground zero van een strand in Florence (Oregon, VS). Daar vindt in 1970 het beruchte Exploding Whale-incident plaats: men tracht er een dode potvis op te ruimen door er twintig dozen dynamiet in te proppen. Een militaire veteraan oppert voorzichtig dat twintig staven meer dan genoeg zijn, maar naar deze passant wordt vanzelfsprekend niet geluisterd. De gevolgen zijn euh… vettig en blubberig:

KLIK! voor het liveverslag.


*) Lezen we in wat we inmiddels definitief de leukste Hergé-uitgave van dit jaar mogen noemen: ‘Duizend bommen, geweren en granaten - Een overzicht van wapens, artillerie, munitie en vormen van geweld in de albums van Hergé’ van Jan Aarnout Boer en Hans Bijman.

Onderwijl in het ravijn

Alcazar-momentje op het Leidseplein waar ik een oud War Child-collega tegen het lijf loop – teruggekeerd uit Hangzhou omdat de Chinezen weigerden zijn werkvisum te verlengen. ‘Feitelijk ben ik het land uitgezet,’ vertelt hij met bedremmelde grijns. Mij lijkt dat er eentje voor de bucket list.

Ik ben nooit een land uitgezet. Ooit werd mij dwingend verzocht een bruiloft te verlaten, maar aan het oprakelen van zulke geschiedenissen kleven risico’s. Na de eerste verrassing wil men weten van de hoed en de rand en wordt het hoe dan ook schrijnend.

Aan de bar van de Kring meten we de levenden voor elkaar uit – het raamwerk van gemeenschappelijke vrienden en kennissen – om uit te komen bij wat Doeschka Meijsing ‘het afwerken van de dodenlijst’ noemde. Het valt me mee, er zijn geen verrassingen.

Later verkassen we naar het restaurant van de sociëteit dat sinds een verbouwing de akoestiek heeft van een ravijn. Bij de steak frites verhaalt mijn oud-collega over zijn aanwezigheid bij een intieme uitvaart waarover mij was bericht dat deze in stilte heeft plaatsgevonden. De gekrenktheid is daarna groots en infantiel en laat zich slechts met veel wijn onderdrukken.

Plaatje!

Hergé, begin jaren dertig. Veel te jong nog, want kijk eens goed in zijn ogen. Doe het niet, jochie, doe het niet!

Schrikken van je eigen onomatopee

Onze held maakt het de Kapitein gemakkelijk, in BIJOUX:

Vijf jaar na het COKE-avontuur kunnen we constateren dat Haddock nog steeds hetzelfde, treiterende telefoontoestel heeft. Of is het beestje getemd?

Links de agressieve hoornspringer in COKE, rechts het toestel met een hoorn die niet van zijn plek lijkt te branden. Er wordt voortdurend gebeld in BIJOUX, maar de Tekenaar heeft paal en perk gesteld aan het hoornspringen door het toestel telkens in een zeer strak kader te persen. Kijk maar eens:

Ineens wordt duidelijk waarom de betreurde Peter van Straaten zo’n hekel had aan het tekenen binnen kaders!

Toch ziet de zorgvuldige lezer nog steeds een eigenzinnig telefoontoestel. In plaatje 1 doet ‘ie wat ‘ie moet doen: trillen en rinkelen. In plaatje 2 zien we hem schrikken van zijn eigen onomatopee. En plaatje 3 is beslist mijn favoriet: een roerloos toestel naast een onomatopee die schrikt van zichzelf!

Enfin, we kunnen de borst vol adem zuigen en vannacht weer tevreden in bed stappen. Het is gezien. Het is niet onopgemerkt gebleven.

Een agressieve hoornspringer

Verbazen we ons op deze verfoeilijk grijze maandagochtend over deze kleurrijke plaat uit COKE:

Verschenen in het Weekblad op 12 december 1956, vandaag precies zestig jaar geleden.

Haddock lijkt ontspannen in bad te liggen, maar kijk eens goed naar de oncomfortabele leefomstandigheden waarmee hij zichzelf kwelt. Wie zet er nu recht tegenover zijn badkamer een salontafeltje met zo’n enorme telefoon?

En waarom duldt een miljonair met een bewezen kort lontje een toestel in huis dat zó heftig rinkelt dat de hoorn er een treiterig luchtsprongetje van maakt?

Man, je had allang Nestor eropuit kunnen sturen voor een klantvriendelijker model!

Overigens piekerde ik over de technische haalbaarheid van dit soort agressieve hoornspringers* toen mijn oog viel op de dossierkast waar de detectives voor staan en waarmee Hergé een kantooromgeving suggereert:

De handigheid van dit soort ladenmeubels (geïntroduceerd op de Wereldtentoonstelling van Chicago in 1893) is dat de gebruiker zich voorover kan buigen en met zijn vingers door de archiefstukken kan ‘wandelen’. Dan moet je beslist geen laden hebben die zich boven je hoofd bevinden, zoals op het bureau van Jansen en Janssen. Heus, dat slaat nergens op.


*) Ga maar na: het toestel moet blijven rinkelen als de hoorn is losgesprongen, vervolgens moet die hoorn telkens weer precies op de haak vallen én daarbij de verbinding niet verbreken. Een maanraket of een Zwaardvis ontwikkelen is, vermoed ik, een eenvoudiger opgave.

Tegen een lijn aan tekenen

Overigens waagde hij zich ook eens aan een klassieke strip, begin jaren zeventig – naar verhaaltjes van Yvan Delporte die daarvoor heel gewiekst Edgar Poe en Arthur Conan Doyle in de blender stopte. Peter van Straaten (die gisteren overleed) was snel uitgekeken op zijn held Llewelyn Fflint:

“Ik heb er de grootste moeite mee gehad, met dat striptekenen, want ik moest in kaders werken, wat ik helemaal niet gewend was. Ik ben niet gewend tegen een lijn aan te tekenen. Het is echt een apart vak, striptekenen, en een vak dat ik absoluut niet ambieer. Het is het ergste slavenwerk dat er is.”

De afschuwelijke last van de Tijd

De post bracht de cd-uitgave van The Céroux-Mousty Sessions, een welkome remaster van het klassieke (en vrijwel onvindbare) Hergé & Hergée-album uit 1959. Ik heb hier eerder over het muzikale erfdeel van Georges Remi geschreven*, maar deze vocale sessies met zijn toenmalige echtgenote Germaine Kieckens zijn beslist van een heel ander kaliber - broeierig, intens en bij vlagen zelfs ongemeen vijandig.

In essentie ontvouwt zich hier in amper een half uur speeltijd het psychologische drama van twee zielen die voortdurend hun zang synchroniseren tot een agressief duet. Muzikaal stroomt het en stokt het, precies zoals heftige Italiaanse emoties op straat.

Al in het openingsnummer (Truth or illusion) valt op hoe subliem de zang van Kieckens is: rijk in de hoogte, fraai in de frasering en innemend in de (schaarse) zachte passages. Heel soms hoor je haar worstelen met haar coloraturen en precies dát maakt haar zo intrigerend: muzikaal zo kwetsbaar, bijna ondermaats en tegelijk zo energiek en met zo veel inzet, dat je toch geen moment van haar wil missen.

Over Remi ben ik, na deze hernieuwde kennismaking, iets minder enthousiast. Zijn arpeggio gespeelde snaarplukken op de gitaar zijn loepzuiver, maar in zijn zang laat hij steekjes vallen. Met name in het verrukkelijk valse You want to dance with me, angel tits? klinkt hij nasaal en heeft veel moeite met de hoge noten. Hierdoor kan hij niet geloofwaardig zijn woede of frustratie uiten. Het resultaat is dat hij een nogal weke indruk achterlaat.

Overigens, wie aandachtig luistert, ontdekt in het slotnummer een heuse ‘easter egg’: het is Remi die op de achtergrond in bittere ernst citeert uit een gedicht van Charles Beaudelaire: ‘Wees altijd dronken… om niet de afschuwelijke last van de Tijd te voelen… Bedrink je… Voortdurend!’


*) Korte besprekingen van onder andere de albums ‘Jewels’ en ‘Flight 714’ staan hier.

Ongemerkt heengegaan

Oud en verbitterd – en een tikkeltje clownesk: de Kuifje die Boucq tekende voor de A SUIVRE-herdenkingsuitgave uit 1983. Klikkend van dia naar dia overziet onze held zijn leven waarna hem een akelig einde wacht.

Een lezer tipte me gisteren dat de échte Kuifje pas dertig jaar later overleed. ‘De cirkel is rond,’ schrijft Allard Krings. ‘Hergé is inderdaad de zoon van Kuifje!’

En verdomd... KLIK !

Gotlib & Van Kampen

Het leven is te kort om in herhaling te vallen, maar voor Marcel Gotlib maken we vandaag een uitzondering:

Jean Solé, Gotlib en Jacques Lob in 1982. Gotlib is hier als enige in het wit – in veel niet-westerse landen een kleur die symbool staat voor transformatie en de dood. In die zin is het beslist een eerste vingerwijzing naar het onverwachte overlijden van de tekenaar, gisterochtend!

Met de hoedjeszwaaiende Solé tekende hij in de jaren zeventig, op tekst van Alain Dister, de onnavolgbare reeks ‘Pop & Rock & Colégram’ waarin we onder andere een door Slagerij van Kampen gesponsorde Patti Smith als Bianca Castafiore tegenkomen:

Maar goed, en reprise:

Alexis, Gotlib en Loup bespreken het nieuwe nummer van Fluide Glacial, april 1977. Marcel Gotlib voert in dit filmpje het hoogste woord, maar (noteerde ik hier vier jaar geleden enthousiast): ga vooral naar 03.15 minuut en kijk eens hoe schatplichtig de tekenaar is aan Gabin, Belmondo en Delon bij het opsteken van zijn rokertje. Le cool!

Chicago, neemt U in acht !

Onze held arriveert in Chicago, 3 september 1931:

Let op het zelfgerichte elan van zijn trouwe kameraad: ‘Chicago tiens-toi bien: Milou est ici!’

In de hertekende versie ligt de nadruk op teamwork: ‘Nous voici!’, ofwel, in de eerste Nederlandse albumuitgave, ‘Hier zijn we!’:

Over de teloorgang van de expressieve Bobbie heb ik me al eerder uitgelaten, maar van het fraaie ‘Chicago, neemt U in acht!’ schieten mijn speekselklieren desalniettemin in de zesde versnelling!

Enfin, ik kom hier op door een mail van A la recherche-lezer Wouter Adriaensen, die zich beklaagt over de lelijkheid (‘Wat is er bijvoorbeeld gebeurd met Kuifjes nek?’) van dit affiche:

Tevens zet hij zijn vraagtekens bij ‘het vreemd rood treinverkeersbord’.

Wellicht dat ik ernaast zit (ik ben geen treintjesfanaat) maar dat bord lijkt me van de soort die tot de jaren dertig dienstdeed aan het spoor in België en Frankrijk, een disque rouge. Het blijkt tevens de merknaam van leuk verzamelmateriaal…

…dat welbeschouwd niet misstaat in een serieuze Hergé-collectie*.


*) Heus, er is geen eind aan Kuifje...

En dan wegbenen als de beste

Ondertussen, aan de Louizalaan:

De sikkeneurige Hergé deelt een sneer uit aan France Ferrari (1). Geschrokken slaat de coloriste haar hand voor haar mond. Op de achtergrond doet Josette Baujot alsof er niets aan de hand is.

De Tekenaar draait het slachtoffer van zijn chagrijn bruusk de rug toe (2) en ontneemt de arme France het weerwoord.

Terwijl haar baas wegbeent (3), kijkt zijn werkneemster beteuterd naar haar werk.

Mij gaat het hier om dat wegbenen. Ik bedoel: google op HERGÉ + WEGBENEN en er is geen enkele hit! Een tikkeltje vreemd, want kijk nog eens goed:

Hergé was zonder meer een geweldig wegbener. Fier rechtop, met zelfverzekerde pas en, niet onbelangrijk, de onderarmen half geheven en niet zoutzakkerig langs het lichaam.

Mijn S. bestudeerde het beeldmateriaal en merkte nog op dat het gezag van de Tekenaar hier ‘beslist ook voortvloeit uit zijn strakke kontje’. Toegegeven, ik moest even slikken, maar ik vond deze female gaze, als antithese van het exclusief mannelijke perspectief binnen de tintinologie, toch ook wel verfrissend.

En het liefst allebei, Sinterklaas !

De onmisbare aanvulling op het eerder dit jaar verschenen ‘Alles kapotgemaakt, alles bevuild’ (Dagboeken en notities, 1956 - 1960) van Germaine Kieckens (Privé-domein 293).

Daar gaat het om in dit leven

Genoeg gezemelknoopt over de onnozele koopkracht van het geld! Om de zinnen te verzetten, maakte ik gebruik van een invitatie voor de opening van MANIC / LOVE – solotentoonstelling van Jordan Wolfson, in het Stedelijk. De 36-jarige Wolfson is een goedhartige snijboon uit New York ‘who reflects upon the increasing digitalization of society and developments in genetics, robotics and cybernetics’.

In de VS maakt hij deel uit van wat ze daar de post-Internet generation noemen, in Amsterdam is hij voor de gelegenheid bevorderd tot ‘een van de meest uitgesproken vertegenwoordigers van een nieuwe generatie kunstenaars’. Daar valt over te twisten, maar in toekomstige veilingcatalogi zal dat dispuut niet plaatsvinden.

Ik was nieuwsgierig naar ‘Colored sculpture’, een animatronic installatie van een jongetjesrobot die, aangestuurd door een computer, aan zware kettingen wordt rondgeslingerd*:

Die ogen deden het ‘m. De uitnodiging repte van het rode haar en de sproetjes die herinneren ‘aan literaire en pop-cult karakters als Huckleberry Finn, Howdy Doody en Alfred E. Neuman, de mascotte van MAD Magazine’.

Ik moest toch vooral aan de horrorpop Chucky denken - en aan mijn eerste en enige bezoek aan een drive-in bioscoop, ruim een kwart eeuw geleden in Pennsylvania, waar de pizza niet minder vunzig was dan de film en de vriend naast me in de huurauto het nieuwe decennium niet zou halen. Zo was Wolfsons robot niet alleen een speelbal van de computer, maar ook een aanjager van naargeestige herinneringen waarop ik uit lijfsbehoud beslist niet wenste te reflecteren.

Plaatje!

Uit een mail van Scudder: ‘De naam van het rode kunstwerk is, vertaald, red square; dat kan rood vierkant betekenen, maar in dit geval betekent het het rode plein. Een welbewuste keuze van Malevich! Het Kremlin is getekend door Hergé - zie de cover van Sovjets - en ligt, zoals bekend, aan het rode plein, zodat het vierkant dan wel de cirkel weer rond is. En daar gaat het om, in dit leven.’


*) KLIK!

De waarheid achter de cijfers

Nieuwsberichten over veilingen kennen geen grijstinten, maar worden bij voorkeur in Klare Lijnen opgediend. Voor de nuance moet je achter de cijfers kijken – wat we vandaag nog even doen aan de hand van drie constateringen in de media.

1. Het origineel uit het album ‘Mannen op de maan’ heeft het dubbele opgebracht van wat werd verwacht.
Een conclusie die we (zie afbeelding) onder andere in de Volkskrant konden lezen. Klinkt goed, maar kloppen doet het niet. Het afhameren van de MAAN-plaat gebeurde op 1.250.000 euro en in wezen is dát het laatste bod. Zonder de toeslag ligt het dus niet eens zo heel ver van de hoogste richtprijs van € 900.000.

Veilinghuizen communiceren over het algemeen alleen de totaalprijs (dus hamerprijs + toeslag/opgeld* ) om de afstand tot de richtprijs te vergroten en aldus het succes te benadrukken. In dit geval krijgen ze in Parijs onverwacht hulp van de Volkskrant die er nog een schepje bovenop doet met het uit de lucht gegrepen ‘dubbele’...

*) Artcurial hanteert 23% op originelen en 25% op albums.

2. De originelen voor een reeks van twintig wenskaarten brachten ruim anderhalf miljoen op.
Dan hebben we het natuurlijk over de zoetsappige (of moet ik zeggen: ultra-katholieke?) Cartes Neige. Hiervan gingen 20 originelen onder de hamer, met een ruime (=hoopvolle) richtprijs van 60.000 – 120.000 euro per stuk.

Slechts 1 origineel kwam boven de hoogste richtprijs, 11 stuks werden afgehamerd op/verkocht voor een bedrag (dus zonder opgeld) onder de laagste richtprijs. De overige 8 zaten daar iets boven. De € 85.000 die Alain Van Neygen van de 9eme Art Gallery in 2013 voor een andere origineel uit de Cartes Neige-reeks neertelde, werd bij lange na (lees: bij 19 van de 20 originelen) niet meer gehaald.


3. Een Kuifje-album uit de Bibliothèque Casterman werd voor bijna 25.000 euro verkocht.
En dat is dan ook het enige lichtpuntje in de dramatische albumverkoop bij Artcurial – hoewel zelfs hier de cijfers niet kloppen (het gaat om een proefexemplaar van ‘On a marché sur la lune’ dat voor minder dan € 20.000 werd afgehamerd en met toeslag uitkwam op € 22.748).

De genummerde albums uit het Casterman-archief – waarvan een deel uit het privé-archief van algemeen uitgever Louis Casterman (gestempeld Bureau M. Louis) - vormden beslist een belangrijk onderdeel van de veiling. Er werd veel van verwacht – zie ook de royale presentatie in de catalogus. Toch werden er van de 32 archiefalbums slechts 7 verkocht.

D. mailde me een overzicht van veilingresultaten voor albums over de afgelopen vijf jaar. De neergaande lijn herkent hij uit zijn eigen praktijk, ik kom er binnenkort op terug. Maar één feit dat uit zijn cijferreeksen valt te destilleren, is te veelzeggend om hier niet alvast te vermelden:

Op de ‘L’univers du créateur de Tintin’-veiling van 2012 gingen 101 Hergé-albums onder de hamer. Ze werden allemaal verkocht.

Op de ‘L’univers du créateur de Tintin’-veiling van 2016, afgelopen zaterdag, gingen 50 albums van Hergé onder de hamer. 11 daarvan vonden een koper.


MAANDAG: Hoe maak je van een rood vierkant een cirkel?

Ik zeg: ‘Gelul in de ruimte!’

C’est un prix exceptionnel pour une planche exceptionnelle.

Dixit Eric Leroy, expert van dienst bij veilinghuis Artcurial, over de geruchtmakende afslag van dit MAAN-origineel, afgelopen zaterdag:

Maar laten we ons niet in de luren leggen en eens doen wat dezer dagen geen hond doet: kritisch kijken naar wát die zogenaamde ‘Europese verzamelaar’ nu precies voor zijn 1,55 miljoen (1.250.000 euro zonder onkosten) in huis heeft gehaald.

Niet te ontkennen valt dat het een ‘origineel’ is, maar we weten ook dat het in die hoedanigheid nogal bruut is toegetakeld. Het échte origineel verscheen op 25 maart 1953 op de achterzijde van het Weekblad:

Let vooral op de twee middenstroken en de wisselende perspectieven bij de afdalingen van Kuifje en Haddock - door de scheve zichtlijnen (schuin van onder en schuin van boven) prachtig in evenwicht, met daartussen als blikvanger (én als rustpunt van de pagina) het verstilde beeld van de maanraket.

De kleurstelling van het ruimtevaartuig is hier natuurlijk het échte icoon. Het rood en het wit van de raket is, net als het oranje van de ruimtepakken, een uitdrukkelijke keuze van Hergé (en niet van zijn inkleurster Josette Baujot). Het één is niet los te zien van het ander. Zónder de originele inkleuring, die zich heeft vastgehaakt in het collectief geheugen, is het werk beslist onvolmaakt en dus heel veel minder ‘exceptionnelle’.

Kijken we naar het openingsplaatje van de Weekblad-pagina:

Quel spectacle hallucinant! Dit is de eerste blik vanuit de geopende raket op het maanlandschap (het sfeerbepalende lichte en donkere geel is hier wél een keuze van Baujot). Om de echte impact ervan op waarde te kunnen schatten, moeten we de situatie afbeelden die er, een week eerder in het tijdschrift, aan voorafgaat:

Prachtige cliffhanger – je kunt je goed voorstellen dat er tussen 18 maart en 25 maart 1953 heel wat nerveuze onrust was onder de lezertjes van het Weekblad!

Spanningsopbouw, paginacompositie... het ging verloren toen Hergé zijn platen voor de albumuitgave ging herschikken. De cliffhanger is geen cliffhanger meer (want zit nu midden op de pagina) en Kuifje daalt op de daarop volgende pagina alleen de trap af. De albumlezer krijgt dan dit extraatje:

Een overzichtsplaat waarin onze held zijn historische woorden mag spreken (ON A MARCHÉ SUR LA LUNE!) en waarvan ik de bedoeling dondersgoed begrijp, maar waarvan de plechtstatigheid me altijd heeft tegengestaan. Dan toch liever de terloopsheid uit het originele origineel, die beter aansluit bij het gevoel van de reeks:

Enfin, in albumvorm krijgen we hierna dus dit:

Kavel 498 op de L’univers du créateur de Tintin-veiling van zaterdag 19 november 2016. Haddocks afdaling is nu het openingsplaatje en niet langer in lijn (letterlijk) met de afdaling van Kuifje. De eerste, voorzichtige stap van de kapitein op de maan is zelfs volledig geschrapt!

Let ook nog even op Zonnebloem die (derde strook, eerste plaatje) Bobbie uit de raket laat zakken. Wie het gevoel heeft dat er iets schuurt, moet weten dat, net als de afdalende Haddock, ook het plaatje van de professor oorspronkelijk op rechts is getekend:

‘L’acheteur est un vrai passionné, un vrai connaisseur,’ merkt expert Eric Leroy van Artcurial ook nog op. De koper is een gepassioneerde kenner.

Als ik kijk naar het rommeltje waarvoor zo diep in de buidel is getast, kan ik niet anders zeggen dan: ‘Gelul in de ruimte.’


Vrijdag verder!

Hoe het misging bij Christie’s

En toe maar, een belegger die ruim anderhalf miljoen neertelt voor het knip- en plakwerk uit LUNE. Bij Artcurial zenden ze hun superlatieven onversneden de wereld in. En bij de concurrent?

Wat heeft die andere, originele MAAN-pagina bij Christie’s vanmiddag opgebracht?
‘Die werd afgehamerd op 500.000 euro. Inclusief opgeld iets meer dan zes ton, dus ruim boven de richtprijs en voldoende voor een applausje.’

De handjes bleven daarna op elkaar gaan?
‘Nee, feitelijk ging het daarna mis. Kavel 76, een origineel voor de doos van de MAAN-puzzel, met een richtprijs van 100.000 euro, bleef onverkocht. De Weekblad-kalender uit 1956, met die malle Alcazar: onverkocht. Het origineel uit TEMPLE: onverkocht.’

En het THERMO-ZERO-origineel?
‘Die had, met een minimum richtprijs van 200.000 euro, een moeizame biedgeschiedenis. Begonnen op 100.000, snel opgeklommen naar 180.000 en toen bleef het pijnlijk stil. Uiteindelijk werd -ie afgehamerd op 190.000. Met de onkosten kom je dan op een gerealiseerde prijs van 230,500 euro. En daar werd niet voor geapplaudisseerd.’

Grootste tegenvaller?
‘Voor mij was dat het uitblijven van een serieuze bieding op de dubbele Quick et Flupke-plaat. Ook die vond geen koper. Van de 11 ingebrachte Hergé-kavels zijn er maar vier verkocht. Dat is zeker geen goed resultaat, maar dat zul je niet teruglezen in de media.’

Met dank aan D. voor het commentaar. Maandag meer.

Ontsnapt aan een gruwelijke crash

Zeker weten dat Hergé pas in 1931 zijn eerste vliegtocht maakte? mailt Erik Varekamp me. ‘En deze dan?’

Varekamp: ‘Een verhaal van Joost Swarte uit 1979, dat zich kennelijk 50 jaar eerder afspeelde. Dat betekent dat Hergé in 1929 reeds zijn luchtdoop beleefde. In een Junkers. Op het traject Parijs-Brussel (luchthaven Melsbroek).’

De strip van drie pagina’s (gepubliceerd in ‘Bijna Compleet’, een bundel van misverstandelijk* klein formaat) toont een jonge Hergé die, volgens ene Zwanepoel, ‘met foto’s uit Parijs komt’:

We herkennen in hem de hoofdredacteur van Le XXe Siècle, Alfred Zwaenepoel, die Hergé zelf ook al eens afbeeldde, op de eerste pagina van SOVIETS:

Swarte geeft zijn protagonist een gezonde dosis nieuwsgierigheid mee…

… die hem tot in de cockpit brengt:

Terug in Brussel, aan het bureau van Norbert Wallez, wordt duidelijk dat de jongeling door het oog van de naald is gegaan:

In de kantlijn schrijft Swarte over deze geschiedschrijving: ‘Niet geheel, maar ook niet geheel niet, naar waarheid’ - en maakt hij er aldus een vrolijk zootje van. Luchthaven Melsbroek, waar Hergé uitstapt, werd pas in 1940 door de nazi’s aangelegd. En de Junkers waarin hij zijn tochtje maakt, is een model dat in 1929 beslist nog niet vloog.

De grap in het openingsplaatje is subtiel. Het jochie op de ladder zegt: ‘Tis m’n Fokker’ en wordt gecorrigeerd met ‘Mer nei… Ties m’n Joenkers.’ Toch heeft hij het niet helemaal mis: het registratienummer OO-AIM is terug te vinden in de database van Sabena en behoort toe aan dit toestel. Inderdaad, een Fokker...

*) Ga dan liever voor de Franse Futuropolis-uitgave (collection 30/40), waarin de strip ‘Il y a 50 ans’ op prettig groot formaat is opgenomen.

Oud & bonkig

Housewarming bij C. die met zijn twintig jaar jongere vriendin een appartement heeft gekocht in de Jordaan. Qua vierkante en kubieke meters is het beslist géén Molensloot – wat ongewenste logeerpartijen van emir Mohammed Ben Kalisj Ezaballes en de familie Lampion alleszins uitsluit. Dat is dan ook de enige opsteker, stel ik vast, terwijl ik naar lucht hap op een smal balkon dat plek biedt aan twee volwassenen en een nerveuze labrador.

Maar C. steekt niet onder stoelen of banken hoe blij hij is met zijn nieuwe huis. En hoe geraffineerd hij het, op deze drooggekookte woningmarkt, in de wacht heeft gesleept: ‘Je moet standaard een halve ton boven de vraagprijs bieden plus een beetje.’ Over het exacte van dat beetje laat hij zich niet uit.

Later vertelt S. dat hij 90.000 euro boven de vraagprijs heeft geboden, ‘om in één keer van het gezeik af te zijn’.
‘Ik wil niet zeiken,’ zeg ik, ‘maar… zes ton voor een poppenhuis van 71 vierkante meter?’
- Hartje Jordaan!
‘In een stad die twintig jaar geleden twintig keer opwindender was…’
S. wrijft me aan dat ik nu wel heel erg lijk op die oude knorrepot uit dat boek van… ‘Kom, van… Je hebt het na mij gelezen.’
Een verzuchting die zo gaga is dat ik alleen maar kan vaststellen dat we allebei oud worden.

Plaatje!

Portret van Don Lawrence, die vandaag zijn 88ste verjaardag zou hebben gevierd, ware het niet dat… Voor zijn werk loop ik niet warm, maar zijn bonkigheid op deze foto raakt me - de tekenaar doet daarin niet onder voor Jacques Martin die zijn 88ste levensjaar wél haalde (en het nog vier maanden volhield).