De ballen van Nick

Een getrouwe A la Recherche-lezer schrijft over de Joodse achtergrond van Nick Rodwell (Rosenthal): ‘Tijdens een groot Kuifje-feest in Brussel waarbij iedereen verkleed als een figuur uit de Kuifje-albums moest verschijnen, verscheen hij als Jood. Een traditionele Jood, dus inclusief pijpenkrullen. Je kunt van Rodwell zeggen wat je wilt, maar op dat moment toonde hij wel zijn ballen!’

En zijn kennis van de plebejische cinema.
Louis de Funès!
Rabbi Jacob!
(S. heeft ongemakkelijke jeugdherinneringen aan de Franse komiek: Die friemelaar die zo irritant snel Duits praat!)

Maar goed.


Bob de Moor: ‘Al dat geparlevink over die oorlog. Ik zeg: THEE!’

De kunst na het weglaten

Spelen we met de gedachte dat een gewetensvolle Willy Vandersteen hierop de Kunst van het Weglaten toepast:


Per saldo levert dat Echte Kunst op, maar niet per definitie schone handen:


Antisemitisme versus plagiaat. Als je dan toch moet kiezen...

De kunst van het weglaten

De luizige oom Levy die in 1942 een rotschop krijgt van Willy Vandersteen figureert een jaar eerder al - met broer - bij Hergé:


Le Soir, 11 november 1941.
Als Vandersteen alias Kaproen zijn ellendige prent nog moet tekenen, heeft Hergé - voor de eerste albumuitgave van ÉTOILE (1942) - de sporen alweer gewist:


De tekenaar neemt geen halve maatregelen. Hij laat Isaac en Salomon van de aardbodem verdwijnen en maakt van hun winkel een blinde muur. Hoe langer ik over die ingreep nadenk, hoe onaangenamer ik hem vind. Want wat is de Kunst van het Weglaten hier anders dan een gruweldaad?

Weke ruggengraat (1)

Mille millions de sabords, heb ik toch weer iets gekocht. D. verleidde me tot de aanschaf van een stapeltje VOIR et SAVOIR-albums.
Verzachtende omstandigheid: misbruik van mijn obsessie voor nieuwstaat. (Zegt de aanklager: Dat smoesje hebben we vaker gehoord.)

Bij de hulpeloze aankoop trof ik later een exemplaar van De wereld van Edgar P. Jacobs, uitgave uit november 1984.
Een pijnlijk onleesbaar cadeautje.

Na bijna honderd pagina’s dweepziek gezwatel knappen bij deze afbeelding mijn bretels:


Deze wereldkaart illustreert, en ik citeer nu auteur Claude Le Gallo, ‘... beter dan wat ook het kosmopolitisme in het oeuvre van Jacobs: van Atlantis (de Azoren) tot Japan... Er zijn niet zoveel plaatsen op de wereld waar onze helden niet geweest zijn.’

Klik op de afbeelding en tracht die plaatsen aan te wijzen, beste A la recherche-lezer. Mij lukt het niet (bretelclip in mijn oog). De inzender met de meeste plaatsen, krijgt dit malle boekwerk per ommegaande toegestuurd.


Maandag: de weke ruggengraat van Hergé.

Het laatste kavel

Vandersteen Varieté

1.
Uit de mailbox
‘Overigens moet ik van het plaatje BEMINT ELKANDER zeker zo hard braken als van het plaatje met de Jood.’


2.
Verdomd interessante vraag
Mogen we het pathetische moralisme van Willy Vandersteen de antithese noemen van diens antisemitische spotprenten? Met andere woorden: loopt er een klare lijn van Kaproen naar de Nobelprijs voor de Goede Bedoelingen (die prof. Barabas ontvangt voor zijn BEMINT ELKANDER-stunt)?


3.
Cynisch intermezzo


Zegt Moos: ‘Hij wél ja…’


4.
Vrouwen...
‘Je bent al drie jaar afscheid aan het nemen van je verzameling. En dan durf jij met droge ogen nog iets te zeggen over ruggengraat?’ (Zegt S.)


5.
Hartstikke schuldig
De keuze voor BEMINT ELKANDER in plaats van HEB LIEF zorgt voor een dusdanige verspilling van bouwmaterialen (plaatwerk, klinknagels) dat we bijna kunnen spreken van een misdaad.


Morgen: de uitverkoop van Hergé.
Donderdag: de weke ruggengraat van de verzamelaar.

Wat niet mag, niet kan

Nicht sein kann, was nicht sein darf. Sluitsteen van een spotvers (van de Beierse dichter Christian Morgenstern) dat Primo Levi in zijn laatste boek kernachtig samenvatte:

Palmström, een uiterst gezagstrouw Duits onderdaan, wordt door een auto aangereden in een voor auto’s verboden straat. Hij staat gehavend weer op en denkt erover na: als die straat voor auto’s verboden is, mogen er geen auto’s rijden, en dús rijden ze er ook niet. Ergo, hij kan niet aangereden zijn; het is een onmogelijke gebeurtenis, ‘Unmögliche Tatsache’ (zo heet het gedicht). Hij moet het gedroomd hebben, omdat immers ‘wat niet mag, niet kan.’

Maar nu.

Kan een tekenaar die dit heeft getekend…


…géén misdadiger zijn omdat hij ook dit heeft getekend?


Nog interessanter wordt het als we de plaatjes omwisselen en de vraag verdraaien: Mogen we een tekenaar die dit (Bemint elkander) heeft getekend nog wel een humanist noemen als hij ook dit (luizige Jood) heeft getekend?

Een kwaaie kwestie!

Wijdere horizonten

Duchtig repliek van iemand wier naam ik hier zielsgraag zou noemen, maar die uitdrukkelijk verzoekt dat niet te doen. Nochtans was ik teleurgesteld in haar oordeel en trof dat in vrijwel gelijke strekking ook in twee andere reacties aan: in het licht van zijn latere productie mag en kan ik hier niet beweren dat Vandersteen een misdadiger is.

‘Nicht sein kann, was nicht sein darf,’ dacht ik kriegel. Maar daarover morgen meer.

Vandaag staan we nog maar eens stil bij het smartelijke lot van Germaine Kieckens, gedoemd om eeuwig rond te zwalken:


(links) Veiling Artcurial, zaterdag 9 oktober: Pas d'adjudication/Unsold
(rechts) Veiling Piasa, zondag 10 oktober: Pas d'adjudication/Unsold

‘Ik houd van je, allicht niet op de perfecte manier, maar met het oprechte verlangen me te verbeteren en jou een grootser leven te bieden, met wijdere horizonten.’
(Notitie van Hergé aan zijn ‘lieve kleine Ginette’, 8 januari 1931)

Grimmig signatuur

In 1944 liep De Gaulle langs de jeep van kapitein Raymond Dronne waarop was gekladderd: Dood aan alle klootzakken. De Gaulle haalde zijn schouders op en zei: ‘Een ambitieus programma.’

We zullen het dus met ze moeten doen, in de wetenschap dat de ene klootzak de andere niet is, dat de één een misdadiger* is wiens dehumaniserende prenten het pad plaveiden voor de Holocaust, en de ander een padvinder wiens stuitend weke ruggengraat bij tijd en wijle zorgt voor een onaangenaam klimaat. Voor de gemoedsrust moet men geen der zakken willen verzamelen.

Enfin.
Ik las zo’n onnavolgbaar Frans commentaar waarin de auteur met veel omhaal van woorden betoogde dat elk deel in het omvangrijke oeuvre van Willy Vandersteen voortaan een grimmig signatuur heeft.
Die vaststelling wroette iets los in mijn onderbewuste.
Grimmige Suske en Wiskes?
Plotsklaps herinnerde ik me titels die ik als kind nauwelijks een tweede keer durfde in te zien omdat ik ze naar vond en eng.
De Bokkenrijders...
De Nerveuze Nerviërs...
Ik nam me voor om deze winter eens de confrontatie aan te gaan met mijn eigen oude angsten én om een antwoord te formuleren op de vraag: is het bekendste Vlaamse stripkoppel onschuldig omdat het naoorlogs is?


*) Bezie oom Levy met zijn luizen en zijn kinderwagen met opgenaaide Jodenster. Daar is domweg geen ruimte voor grijstinten.

In de huid van een varken

Morgen wordt het hier grimmig, dus vandaag:


Jijé in facsimile, werk uit de periode ’44-’45. ‘Hier word ik nou echt vrolijk van,’ meldt een A la recherche-lezer die me tevens de link mailt naar de Dupuis-catalogus. Zulke reacties zijn te verwachten als je een foto van Kwabbernoot publiceert...

Moeilijk voor te stellen overigens dat dezelfde tekenaar een kwart eeuw later dit maakte:


En moeilijk voor te stellen ook dat hij er nog enige vreugde aan beleefde.

Jijé, Hergé… Wat is dat toch met die mannen die mettertijd en zo mismoedig het plezier uit hun werk bannen?

De klare lijn

Als gezegd: verslavend, dat Historisch Krantenarchief van de Koninklijke Bibliotheek. Ondanks protesten van het ministerie van Justitie zijn nu ook nationaal-socialistische titels online gezet. Naar Kaproen is het in die smoezelige uitgaven vergeefs zoeken (dinsdag meer over die onfrisse vogel).
Maar wat moeten we hier in hemelsnaam van denken?!

Tennisbal

Ook de voddenboer vindt veel van zijn gading in de veilingcatalogus van Artcurial.
Kavel 323:


Zeldzame pop van stof en vilt, het hoofd gemaakt van een tennisbal. Let ook op de riem van echt leder. Estimation € 10.000 - 15.000.
Die richtprijs vind ik een goede grap - tenzij dat malle hoofdje gevuld is met opium natuurlijk. Maar de echte idiotie schuilt in het plechtige staartje van de beschrijving: Tot op de dag van vandaag kon van slechts vijf van deze poppen het bestaan worden vastgesteld.

Welke man houdt zich met zoiets bezig?
En wat zegt hij tegen zijn vrouw als zij hem, elke avond weer, een vragende blik toewerpt?

Winkeldochter

Oude bekende in een gelikte veilingcatalogus*:


Germaine K. met kat Thaïke, koud vijf maanden geleden een vruchteloos hamerstuk voor veilinghuis Piasa. Komende zaterdag proberen de collega's van Artcurial de bakkersdochter opnieuw aan de man te helpen brengen.
Richtprijs: € 3500.

Bij Piasa blijven ze ondertussen hardnekkig geloven in de verkoopbaarheid van de arme Germaine. Een dag later, zondag 10 oktober, gaat ze opnieuw onder de hamer.
Nuffig op een hoofdkussen:


En met speelkaarten op het tapijt:


Een originele Hergé voor € 1500! Maar ja, dat broekpak...


*) Een pdf is hier te downloaden.

Fotosynthese (2)

Over fotograaf Kees Scherer lees ik dat hij in zijn omvangrijke oeuvre altijd hondstrouw bleef aan de klare lijn. Scherer (‘in 1920 geboren in een alkoofwoning in de Amsterdamse Jordaan’) is mede-oprichter van World Press Photo. Zijn mooiste foto’s maakte hij in de jaren van de wederopbouw. Ontegenzeglijk veel klare lijnen. Maar ook dit:


Dat koddige autootje is natuurlijk je reinste atoomstijl. En die duiker…. Kwabbernoot!