Posts
Nogmaals dit Weekblad-plaatje uit LUNE…
…omdat de beklemming ervan me de voorbije dagen niet meer losliet.
In een imposante mail probeerde Jan Aarnout Boer van het Hergé Genootschap me te verlokken tot een Sartriaanse beeldanalyse (‘Bespreek de symboliek van de rails, die op een gesloten deur uitkomen’). Uiteindelijk vond ik niet in Jean-Paul Sartre, maar in Stanley Kubrick de gids die me meevoerde naar het existentiële vraagstuk achter het beeld.
Uit de aard van de grap tekende Hergé vrijwel hetzelfde plaatje tweemaal:
Links hangen de stuntelige detectives bijna terloops de pias uit, maar mijn blik volgde automatisch de klare lijnen van de spoorstaven en werd onherroepelijk naar die twee deurtjes gezogen, met hun sinistere venstertjes. Waarom zitten die daar? En wat schuilt erachter, anders dan een inktzwarte duisternis?
Op dit punt is het moeilijk om niet te refereren aan de horror van Edgar Allen Poe. Vaak genoeg heeft de getroebleerde auteur zich in bochten moeten wringen om het onzegbare te verbeelden:
‘a degree of
appalling and intolerable horror from which the most daring imagination must recoil’ - uit: The premature burial).
De naargeestige sfeer in die gang deed me sterk denken aan iets waar ik maar geen vat op kreeg. Pas toen ik de point of view van de Tekenaar concretiseerde, viel het kwartje. Hergé staat hier op de rails. Doen we als lezer een stap naar achteren, dan kijken we hem op de rug. Door die beweging te maken, begreep ik naar welk analoog beeld ik zocht:
De rug van Shelley Duvall, de gesloten liftdeuren in The Shining. De kijker weet: het gaat er niet om wat erachter schuilt, maar wat eruit tevoorschijn komt.
Hergé staat op de rails en hij kijkt naar die macabere deurtjes. Waar wacht hij op, wat verwacht hij? En stapt hij opzij als het zover is?
Voor eventuele antwoorden hoeven we het universum van Kubrick niet te verlaten:
Let op het schilderij achter Shelley Duvall. Niet toevallig hangt daar Horse and Train, misschien wel het bekendste werk van Alex Colville:
We zien een confrontatie van twee vrijheden. Het paard kan van richting veranderen, de machinist kan afremmen. De vraag die de kunstenaar stelt, is in hoeverre we ons lot in eigen hand kunnen nemen.
Dus wat doet Hergé? Een week na de publicatie van zijn beklemmende beeld in het Weekblad wordt het verhaal zonder toelichting bruusk beëindigd (Fin de la première partie). ‘Ik ben er heel slecht aan toe’, erkent de Tekenaar. Pas na negentien maanden hervat hij zijn MAAN-avontuur.
Maar wie hem doorziet, weet: hij staat nog steeds op die rails.
