Hergé & het geheim van de coloradokever

I.
Snippertje tekst uit ‘Van leerlingjournalist tot wereldberoemd reporter’ van Har Brok:

...ter herinnering aan het enthousiaste graafwerk van de op 18 februari overleden nestor van de kuifologie.

De nijvere Brok zag Haddock vanaf zijn eerste aantreden 1062 keer exploderen, en deelde die ontladingen op in 474 krachttermen en 558 scheldwoorden.

Op 1 mei 1941 laat Hergé de gal voor de allereerste keer overlopen:

Let op het overbekende eerste prentje van de tweede strook (een favoriet van de Tekenaar), waarin de razernij van de kapitein ontsnapt aan het benauwde kader van de tekstballon en het beletselteken de lijm is tussen een opeenstapeling van fabelachtige krachttermen: CHENAPANS!... ECTOPLASMES!... MARINS D'EAU DOUCES!... BACHI-BOUZOUKS!... ZOULOUS!... DORYPHORES!...

Het slotakkoord is op een interessante manier dubbelzinnig: ‘doryphores’, ofwel: coloradokevers – een buitengewoon onprettig beestje dat aardappelvelden kaalvreet, oogsten laat mislukken en hongersnoden aanzwengelt.


II.
Hergé doet hier een eerste - en meteen ook laatste* - greep naar de status van verzetsheld. Bij de voorpublicatie van CRABE geldt doryphore immers als scheldwoord voor de Duitse bezetter. Franse kindertjes die de kevers moeten verzamelen, wandelen in optocht naar de aardappelvelden en zingen daarbij enthousiast ‘Mort aux doryphores!’:

In de oorlogskranten van de geallieerden komen we spotprenten tegen die de wijdverspreide dubbelzinnigheid van de coloradokever bevestigen:

Doryphore et Fridoline, twee sullige moffen die er in talrijke cartoons geen been in zien om zichzelf belachelijk te maken (uit: ‘L’Amérique en Guerre’, een wekelijkse uitgave van de United States Office of War Information die onderhands circuleerde in het bezette Frankrijk.

*) Tenzij we zijn levenslijn verleggen: KLIK!


III.
Hagel en donder, wat rijdt hier over de Nederlandse wegen?!

Het is de onverwachte winnaar van het Bloemencorso, jaargang 1948:

Staatsvijand nummer 1… Probeer dan maar eens niet aan die andere vijanden te denken:

Onverschrokken loodste Hergé de ambigue coloradokever zijn getekende universum binnen. Maar juist dankzij zijn bijdrage aan de door de doryphores gekaapte Le Soir, had hij wél elke avond aardappelen op zijn bord.


Donderdag: Een verbluffende aanvulling op de collectie.