Bal masqué

Uitnodiging voor een vernissage annex bal masqué. Een goed verstaander weet dan genoeg: met het gemaskerde fuifje maskeert men de futiliteit van de gepresenteerde kunstwerken.
‘Hoe gaan we?’ vraagt S.
‘Niet,’ zeg ik. Nogal voorbarig, want de rest van de dag fantaseer ik over onze entree als het echtpaar Remi. Na een stief kwartiertje lanceren we in de galerie het servies.
S. annex Germaine: ‘Bedrieger! Komediant! God, geef me geduld met je!’
De verzamelaar, bruut vanachter zijn Hergé-masker: ‘Hou op! Je geeft me het schijt, hoor je wel? Het schijt!’
En dan zo’n ongemakkelijke stilte omdat geen mens er iets van snapt.

Kunst is de seks van de verbeelding.

Kuifje onder de loep (69)

In les 68* hebben we, uitputtend, kunnen zien hoe Hergé speelt met verwachtingspatronen en autosuggestie. Vandaag verruilen we ‘de stevige pas’ voor:


En of hier gerend wordt! Let op het fraaie detail: Haddock die, ineengedoken voor de striemende regen, stevig zijn hoed op zijn hoofd drukt. De tekenaar Hergé draait er zijn hand niet voor om. De studiegroep over De Klamme Lijn bood dit voorjaar al een confrontatie met de voortbrengselen van mindere goden:


De worsteling van André Taymans met zijn rennende protagonist.

Eindigen we bij de laatste vier panels van plaat 2 van De Zaak Zonnebloem. Hoe Hergé hier met een geraffineerde POV-keuze eerst één en dan twee stiekeme gluurders introduceert, komt later aan bod. Vandaag kijken we vooral naar de achtergrondactie in het laatste frame:


Vergeten we nu de omringende én voorafgaande actie en hangen we een uitsnede direct achter het eerdere beeld van onze rennende helden...


… dan wordt in één oogopslag duidelijk hoe de cartoonist Hergé hier in sprankelende synergie samenwerkt met de tekenaar Hergé en de verhalenverteller Hergé.


*) Niet meer beschikbaar.

Kuifje onder de loep (67)

Vervolgen we deze meerjarige collegereeks met plaat 2 van De Zaak Zonnebloem. Vorige week hebben we kunnen zien hoe zelfverzekerd low key Hergé dit avontuur durft te beginnen: met een wandeling van Haddock, Kuifje en Bobbie in de directe omgeving van Molensloot. De kalmte werd verstoord door een enorme dreun (BRROM) die tevens fungeerde als cliffhanger. Bij aanvang van plaat 2 is hierover prompt duidelijkheid: er komt onweer. Onze helden haasten zich naar huis:


Laten we deze scène eens van nabij bekijken:


Vraag: heeft Hergé zijn helden hier zodanig getekend dat zichtbaar is dat zij er stevig de pas in hebben? Of denkt de lezer/kijker alleen maar twee wandelaars met haast te zien omdat hij kennis heeft van een naderend onweer én er dreigende wolken hangen?

Morgen verder.

Neurotisch Journaal, 1958 - 1960

Gulden scharen

De ochtend was grijs, de post bracht blauwe enveloppen en gulden scharen:


Images d’une vie van Janine Niépce. Gebrekkig drukwerk en dito vormgeving: de makke van veel fotoboeken. Maar het gaat natuurlijk om die omslagfoto.

Niépce was wat ze in de Franse straattaal een costaude noemen, een vrouw met kloten. Terwijl Georges in de oorlogsjaren zijn dagelijkse strookjes inleverde bij de gekaapte Le Soir, werkte Niépce voor het Franse verzet. Na de bevrijding ging ze aan de slag als ’s lands eerste fotoreporter. Mooi zijn haar eigengereide-vrouwenportretten uit de jaren zestig en zeventig: Colette, Duras, De Beauvoir...

De Gulden Scharen haalde ze vaker voor haar lens:


Overigens vind ik haar stadsportretten net een tikkeltje aantrekkelijker:


Stripwinkel Whaam, daar had ik ook wel mijn boekjes willen halen, met twee hupse vriendinnen aan mijn zij.

Financieel nieuws

Mailtje van D. die zaterdag de handjes liet wapperen bij de L’univers du créateur de Tintin-veiling in Parijs. Voor wie zondag* het massaal overgenomen ANP-berichtje over het hoofd heeft gezien: die bracht 1,8 miljoen euro in het laatje. Waarvan een ongerijmde ton voor het album gesigneerd door Hergé én door zes maangangers.

En ja, deze aquarel ging vier keer over de kop:


Ingezet op € 40.000, afgehamerd op € 168.000. Is dat interessant? Mwah.
Maar fraai is ie wel.

D. maakt melding van iets wat door de media niet is opgepikt. Hij proefde de grootste opwinding bij de gewone albumkavels: ‘Geloof me, daar werden nieuwe standaarden gezet.’

Twee voorbeelden die D. ‘alleszins bizar’ noemt:

De OREILLE uit ’43 (4ème plat A20 blanc). Ingezet op € 7500 - 8500. Bij Artcurial hameren ze zoiets dan af op € 8200. Niet. Eindbod: € 23.751.

Nog bonter verging het de OBJECTIF LUNE uit ’53 (4ème plat B8). Inzet: € 2800 - 3200. Verkocht voor € 16.250.

Beiden in état impaccable.
‘Niet eerder zoiets meegemaakt. Er is een absolute run op nieuwstaat,’ concludeert D. ‘Hoogste tijd dat je gaat cashen.’
Opmerkelijk advies van een leverancier aan een van zijn beste klanten. Maar misschien is hij het beu dat ik al een half jaar zijn aanbiedingen negeer.

Dit is waar het hier ooit - op 2 juni 2008 - om begonnen is: ‘Genoeg is kortom genoeg, na bijna 30 jaar zet ik een klare lijn onder mijn collectie.’
Zou het dan nu eindelijk...?

Ach wat. Hoe zei Rutger Hauer dat ook alweer, een kwart eeuw geleden, in een van zijn onnavolgbaar slechte films? Juist. ‘Fuck the bonus!’

(Maandag op de oude voet verder)


*) Zondag ging overigens bij een ander veilinghuis (Banque Dessinée) een origineel van Kaproen onder de hamer. Opbrengst: nil. Voor de vunzige afsplitsing van Willy Vandersteen loopt nog niemand warm.

Dank u, Sinterklaas! (2)

Mille millions de sabords! La Ferrière! Schaal 1 op 24, inclusief Germaines meubeltjes in botanisch motief. Plus een pietepeuterig flesje Vat 69. En dat... Terwijl... Ik had toch heus waar Le Vignoble op mijn verlanglijst gezet. LE VIGNOBLE! Wijngaard 82. De oude doorzonwoning van Gerrit de Jager. Met heg en ongeschilderde blonde buurvrouw.

La Ferrière… Godnondeju!

Dank u, Sinterklaas! (1)

Mille milliards de tonnerre de Brest! De Franse paperbackuitgave van Franz Riklins standaardwerk over de psyche van Hergé! Mét de volledige transcriptie van het onderhoud dat de psychiater in april 1959 met de Tekenaar had.
Riklin: ‘Beste man, u moet de Demon van de Zuiverheid die zich in u bevindt, doden.’
Hergé: ‘Heeft u niet gewoon iets om te slikken?’
Al decennia onvindbaar, deze uitgave! DANK U, SINTERKLAAS!

Eat your heart out, Dick!

Kramakkel

‘Synopsis’ op Filmladder.nl

Gedurfd jong… Op mijn kramakkele knieën kroop ik over zolder, vergeefs op zoek naar het Groot Antoniemenboek.

C'était au temps du cinéma muet (2)

Bon. De Film. Maar eerst: de kater. Die verdreef ik op een grijze zondagmiddag in het restaurant van Wiels, een tot centrum voor hedendaagse kunst omgebouwde bierbrouwerij. Er was een voortreffelijke couscous citronné au poulet en een retrospectief van een obscure Poolse beeldhouwster. Alina Szapocznikow. Zei me niks. Greep me zomaar bij de strot. ‘Pop-art met weerhaken’ van een Holocaust-overlevende. Hoe kon ik daarna nog met goed fatsoen aanschuiven in een popcornbioscoop?

Door de Avond en de Mist reed ik terug naar Nederland. Die ene vraag van de trouwste A la recherche-lezer bleef vooralsnog onbeantwoord:

Heel opmerkelijk is het personage van Ivanovich Sakharine, volgens de aftiteling vertolkt door Daniel Craig. Naar mijn idee is het echter een glansrol van niemand minder dan Nick Rodwell. Ben ik de enige die veel van zijn uiterlijk en gedrag in deze nieuwe versie van Sakharine herken?

In de verzameling

Om S. niet van haar nachtrust te beroven, verplaatste ik mijn deplorabele lichaam naar de logeerkamer. De daarop volgende dagen blafte ik mijn hoestpartijen in alle eenzaamheid en in een golvend melos door het huis. Toen zelfmedelijden de overhand kreeg en ik zoetjesaan begon te vrezen erin te blijven, trok dit tafereel (restmateriaal uit de VPRO-reeks ‘Beeldverhaal’) me uit het dal:


Een nonchalant leunende Hans Matla, in de deuropening van zijn stripverzameling. Interviewer Jean-Marc van Tol staat buiten. Misschien moet je zelf verzamelen om daar de humor van in te zien.

Even later glipt Matla zijn gekte weer in en tuurt Van Tol discreet naar binnen:


Een ferme zwiep aan het handwiel van de mobiele archiefkast en de verzamelaar die alles heeft, wordt vermorzeld door 70.000 strips / 45 ton papier. Dat adembenemende beeld bezorgde me ten slotte voldoende zuurstof om weer op te krabbelen.


Maandag verder.

Que le grrrand crrric me crrroque...

Grrrriep...

Misstap op de maan

Wat hebben we hier?


Originele plaat van Les avontures de Flup, Nénesse, Poussette et Cochonnet. Ofwel : de ‘vervelende en stupide’ (Hergé’s eigen woorden) belevenissen van een jochie en zijn beste vriendje, zijn jongere zusje en haar opblaasvarken. Verscheen voor het eerst op 1 november 1928, in het eerste nummer van Le Petit Vingtième en sleepte zich tien weken voort, op een scenario van sportjournalist Armand de Smet, alias Smettini.

Kavel 353 op de L’univers du créateur de Tintin-veiling*.
En Bienvenu Mbutu Mondondo heeft alvast laten weten dat hij niet meebiedt.

Maar eerlijk gezegd viel mijn oog vooral hier op:


Album gesigneerd door Hergé én door zes astronauten die een voet op de maan hebben gezet, waaronder Buzz Aldrin en Alan Bean.

Een verleidelijke kans om een oude flater recht te zetten!


*) 26 november (catalogus)

The cartoonist’s way

TIBET, plaat 9, onderste strook:


Originally Hergé draws the frame where Haddock falls off the gangway:


But in fact the true cartoonist would not put that frame in. And Hergé divested over that frame. You just see Haddock running on the gangway and it cuts immediately to him covered with bandage and plasters…:


…which is a real cartoonist’s way of doing things.*

Let overigens op de subtiele aanpassingen in de definitieve versie:


De tas van Kuifje die nu naar voren zwiept (om de haast te benadrukken) en Haddock die het zonder hoofdverband moet doen, maar ook zonder glas whisky. In plaats daarvan: hangende handjes op de armleuning. De arme kapitein is de regie duidelijk even kwijt!

*)Wijlen Harry Thompson over de ‘cartoonist techniques’ van de ‘comic artist’ Hergé, in een London Weekend Television-documentaire uit 1994. Waarin ook een Engelssprekende (!) Hergé opduikt. Plus een mild oordeel (‘a lesser one’) over een van de slapste cliffhangers van de Tekenaar:

TIBET, afsluiting plaat 8:


En hiervoor waren de lezers een week in spanning - TIBET, opening plaat 9:


Met dank aan WP voor de link.

Allerzielen

D. stuurt me het linkje naar een veiling - volgende week dinsdag - van Zwiggelaar Auctions, grootgrutter in Marten Toonder-kavels. Maar er gaat ook werk van Dick Briel onder de hamer, waaronder twee platen van een nooit voltooid verhaal over Oscar Wilde en een schetsboek van negentig pagina’s: ‘Gedateerd eind jaren tachtig en gebruikt als oefen- en voorstudie-album vol prachtig uitgewerkte potlood- en pentekeningen, voornamelijk portretten, waaronder figuren uit Professor Palmboom.’

‘Vermoedelijk zijn complete nalatenschap,’ schertst D. wat natuurlijk ongepast is, maar ook een schalkse verwijzing naar een leven als Oblomov.

Ze zeggen - tot vervelens toe - dat talent alleen niet genoeg is, dat je ook het talent moet hebben om het te gebruiken. Maar wat je nimmer hoort: het vergt ook moed om er juist niets mee te doen. Omdat je vóelt waar het op uit gaat draaien en omdat dat je domweg niet bevalt. Want: één keertje je talent gebruikt en je kunt niet meer terug. Ze zullen om méér roepen en als je verzaakt, is daar altijd het stille verwijt: Er zit zoveel meer in je. Vanaf dat erbarmelijke moment mag je gaan sjouwen met een steen waarin de epitaaf al is gezandstraald: Hij heeft er niet uitgehaald wat erin zat.

De artistieke lat

S. die, teleurgesteld, voorleest uit het mailtje van een theater:

‘Tot onze spijt zijn alle optredens van de voorstelling Slappe Was van toneelgroep Carver geannuleerd. De makers hebben de voorstelling niet zo kunnen krijgen als ze voor ogen hadden. Het bedrag van uw kaarten zal worden teruggestort op uw rekeningnummer.’

Tsja, zoveel artistieke bezinning… De oude Georges had er een puntje aan kunnen zuigen:

Details

‘Overbodige details wekken het verhaal tot leven,’ vertelt dagboektekenaar Michiel van de Pol in de nieuwe documentairereeks Beeldverhaal. Zaterdagavond was de eerste van acht afleveringen, over autobiografische strips: ‘Sommige striptekenaars gebruiken hun eigen leven als inspiratiebron, maar hoe ver gaan ze daarin en hoe eerlijk moet je zijn?’

Ik moest uitwijken naar Uitzending Gemist om bevestigd te zien wat ik gezien meende te hebben. In de laatste halve seconde van de leader rent presentator Jean-Marc van Tol over een plaatje uit Stad van Klei van Milan Hulsing (over een ambtenaar die de grip op de realiteit verliest) en een tekening van Lambik die zich afvraagt: ‘ Maar… wat zeg ik nu?’ Het antwoord in een andere tekstballon: ‘De waarheid!’

19 november gaat het over Kuifje en over zijn gekwelde schepper. Spijt als haren op mijn hoofd dat ik met een tot in details uitgewerkt smoesje het verzoek voor medewerking aan deze prachtig gedetailleerde reeks heb afgewimpeld!

Pezeweven

Wie voltooide ten slotte Jacobs’ Unvollendete ‘De 3 formules van Prof. Sato’? Kat in ’t bakkie: Bob de Moor, 1989. Maar wat bijna niemand meer weet: Dick Briel breidde er al vijf jaar eerder - in opdracht van weekblad Tintin - een ingenieus einde aan. Uitknippen en toevoegen aan het laatste album, luidde de opdracht:


De scan komt van D. die me deze week op de hoogte stelde van het overlijden van zijn oude klant. Hij voegt eraan toe: ‘Waar die Jacobs gebeurlijk nog twintig jaar zou hebben zitten pezeweven over de afronding, raffelt Dick het hele zaakje in acht plaatjes af. Toch knap!’

Dick Briel 1950 - 2011