Schizofrene levenslijn

Bobbie, Kuifje en Haddock in een kajak. Juni 1943. Those were the days. Het is een van de kavels op de komende L’univers du createur de tintin-veiling in Parijs.

Koppel aan deze jaarlijkse Hergé-uitverkoop een doorsnee-veiling van originelen en je kunt een persbericht verspreiden dat net zo hard ronkt als de raceauto van John Archibald Pump:

Paris – Once again, the comic strip department at Artcurial, market leader in this field, is set to draw the crowds by dedicating an entire weekend to enthusiasts of the 9th art. This sale, the largest ever organised by Artcurial in this field, will be an opportunity for the auction house to establish a new record.

Wat volgt is fenomenale verkoopkwak (One of Hergé’s most accomplished pieces, both for its composition and the creative ‘ligne claire’ style) en vrolijk bedrog (The special edition of Tintin au Congo, as new, one of just two known examples in this condition - een dekselse leugen om de prijs nog wat op te jagen).

Maar de remmen gaan pas echt los in deze hagiografische levensschets:

The twentieth century belongs to Hergé : from the first plates created for Petit Vingtième, through the difficult years of the 1940s that nevertheless encouraged him to extend and reinvent himself…

Och toch, die moeilijke oorlogsjaren…

De passage wordt afgerond met een heuse primeur:

… and finishing with the heroic years of the Tintin comics– an important period for Hergé and Edgar P. Jacobs, his ‘ligne claire’ alter-ego.

Edgar P. Jacobs, het alter ego van Hergé! Hoe hebben we al die jaren deze schizofrene levenslijn over het hoofd kunnen zien?

Vechten met nachtegalen

Met enige onwil, maar met dwingende, buitenlandse gasten, over de vrijmarkt geschuifeld. Mistroostige gewaarwording: na de videoband gaat ook de dvd teloor. In een andere eeuw en in een ander leven betaalde ik bijna tweehonderd gulden voor een VHS-band met het zwartgallige Cul-De-Sac. Huren kon ook (drie dagen voor 25 gulden, exclusief borg), maar de sensatie om een Polanski-film in bezit te hebben, was onvergelijkelijk. Ik herinner me alleszins de onverholen blijdschap en opwinding: begin jaren tachtig was het zomaar mogelijk (en betaalbaar) om een eigen filmbibliotheek op te bouwen.

Dertig jaar later mag het melancholieke Chinatown, óók Polanski, mee voor anderhalve euro. Ik laat ‘m liggen. Ergens in die drie decennia is er iets moois gesneuveld.

Foto!

Van links naar rechts: Appel, Hergé, Mortier.

Van Antoine Mortier viste ik uit een doos kunstboeken Het naakte teken, Vlaamse uitgave uit 2000, nog geseald in folie wat de tragiek van de artiest fijntjes benadrukt. Hergé worstelde met zijn witte demonen, de getroebleerde Mortier ‘vocht met de nachtegalen’. Uit mededogen dong ik niet af en betaalde de volle tien euro, voor een vrijmarkt een bijna onfatsoenlijk bedrag.

Kuifje onder de loep (46)

Begeven we ons vandaag op een onderzoeksterrein dat opmerkelijk onontgonnen is: de binding van Kuifje.

Pagina 15, strook 3, uit De Zwarte Rotsen:

Onze held is door Iwan, trawant van Dr. Müller, uit de wolfsklem bevrijd en gebonden. Laten we voor de details eens een tikkeltje inzoomen op de afbeelding uit de oerversie:

De handen op de rug en een touwtje om de romp. En daar schuurt iets, daar zit iets niet lekker, merkt allengs ook de goocheme Müller op:

Een paar jaar later, aan boord van de Karaboudjan, deinst Hergé er niet voor terug zijn geesteskind op soortgelijke wijze voor schut te zetten. In de workshop KUIFJE, HELD OF HANSWORST? zal deze koeioneerkwestie nader worden belicht.

Kuifje onder de loep (45)

Vervolgen we, zoals aangekondigd, onze beeld-voor-beeldanalyse van het oeuvre van Hergé met plaat 15, strook 1 uit de oorspronkelijke Nederlandstalige editie van ÎLE NOIRE.

Onze held is ontsnapt aan de waakhond van de criminele dokter Müller (een schouwspel dat we in de vorige les hebben geanalyseerd en dat zijdelings ook aan de orde is gekomen in het college over De Klamme Lijn) maar thans loopt hij zich letterlijk vast:

Een kreet van pijn en een onjuiste constatering: EEN VOETANGEL!

‘Voetangel’ is de oude benaming van een kraaienpoot, een bijzonder vervelend, vierpuntig wapen waarmee Alexander de Grote al lustig liet strooien om de voeten van zijn vijand te verwonden (en hun opmars te vertragen).
In de tijd van de botersmokkel werden voetangels/kraaienpoten massaal ingezet in de Nederlands-Vlaamse grensstreek:

Hieronder zien we zelfs een hele emmer vol, uit de privé-collectie van Willy Vandersteen, die ze in groten getale rondstrooide in het album ‘Het rijmende paard’:

Kijken we naar de originele passage uit ÎLE NOIRE…:

… dan kunnen we de fout toeschrijven aan de vertaler. Onze held loopt zich niet vast in een voetangel, maar in ‘un piège à loup’, een wolfsklem...

Fragment van een antiek exemplaar, zoals er talrijke voor luttele tientjes op veilingsites circuleren. Let op de venijnige punten! Het vetgeïnkte OH uit het origineel (vreemd genoeg zónder uitroepteken) is als jammerklacht geloofwaardiger dan het toch wat ingetogen, taalspecifieke tussenwerpsel AUW!

Wolfsklemmen veroorzaken diepe vleeswonden en je moet oppassen dat je ze niet te strak afstelt. In dat geval happen ze letterlijk de voet van het lijf. Desalniettemin kunnen we uit het verloop van de gebeurtenissen opmaken dat het breekbare spillebeen van onze held tussen de tanden van de wolfsklem geen enkele noemenswaardige schade oploopt...


Komende donderdag: een beklemmende ontdekking op pagina 15, strook 3 van ÎLE NOIRE!

Veiling striptekenaars (Sotheby’s Asia)

Zie je die klok aan de muur?

Een expositie over surrealisme in kunst en beeldcultuur - het leek althans mij een probaat tegengif voor de overdosis realiteit van de voorbije weken. En dus vertrokken we met de ziel in de achterbak naar Utrecht waar we ons klemreden in een onwezenlijk verkeersplan.

Maar de zon scheen, we waren te druilerig om te gaan kniezen en nadien nog ruim op tijd voor een langgerekt dwalen langs de opraapkunst van Man Ray en Marcel Duchamp (een schoenzool in een kapitale lijst, een platgereden eiermandje), de samenscholing van somberkijkende wekkers en de fenomenale ‘Orgie’ van Maria Roosen, een rood net vol roze-glazen borsten, billen en penissen. De roestvrijstalen variant zagen we zes jaar geleden in een boom in Apeldoorn hangen:

Toegegeven, werkelijk opgewonden raakte ik pas bij het herzien van een fragment uit ‘Blue Velvet’ van David Lynch. Tijdens een wandeling in het bos vindt Kyle MacLachlan een mensenoor in het gras - OREILLE CASSÉE, maar dan (gruwelijk) anders. De film stamt uit 1986, bijna dertig jaar oud. In datzelfde jaar dit tafereel:

‘Edgar P. Jacobs knabbelt aan het oor van Germaine Kieckens,’ noteerde ik eerder. Inmiddels twijfel ik. De tekenaar lijkt haar iets in te fluisteren en misschien is het wel een citaat uit ‘Blue Velvet’:

‘Zie je die klok aan de muur? Over vijf minuten geloof je niet wat ik je heb verteld.’

Het is 16 april 1986 en precies tien dagen later ontploft kernreactor nummer 4 in Tsjernobyl.

Por Dios, o tempora!

Blaren

We sloten ons aan bij een rouwstoet, haastten ons nadien door een hagelbui naar de bezichtiging van de zoveelste koopwoning die geen warme gevoelens opriep en aten ten slotte een duif op de drieëntwintigste verdieping van het Okura - dicht bij een hemel die onverkwikkelijk aan het volstromen is.

Bij het toetje hield S. haar tranen niet meer in bedwang en liet me alleen met de kaaswagen. Ik dacht aan de sappelende melkboer Tevje, uit een boek van Sjolem Aleichem dat bekender is als musical en film (Anatevka/Fiddler on the roof). De Jiddische volksschrijver noemde het leven ooit ‘een blaar boven op een zweer met een tumor eronder’. Dat leek me vanavond niet geheel onwaar.

Plaatje!

Kinderlijke gretigheid bij de poppenvoorstelling van Carlo Speder. Onschuldig en nog zonder die verrekte bagage.

Presse-papier pénible

Beneveld

Christie’s versus Sotheby’s: 3 - 1. Sotheby’s verkocht in 2012 met haar eerste internationale stripveiling een kwart van het aanbod, Christie’s hamerde gisteren in Parijs driekwart van haar kavels de wijde wereld in.

De weinig verrassende top-3 :

1. Hergé (plaat 54 TIBET, € 289.000)
2. Uderzo (voorplaat DE ZIENER, € 193.500)
3. Franquin (voorplaat DE ERFENIS, € 157.500)

Helemaal onderaan bungelt de misdeelde René Follet, Grootmeester van de Gemiste Kansen, met de welgekozen afbeelding van een gaarkeuken in de sneeuw (€ 625).

Nog een uitslag: De Zelfkant van Burra versus De Stropdas van Vance:

Burra presteerde vorige week dinsdag met € 19.000 zo zwaar onder de maat dat ik een tikkeltje spijt had van mijn afwezigheid in Londen. De ouwe Vance sloeg dan weer over de kop met een benevelde € 45.000. Bon, voor die prijs haal je óók een scheepskist met minstens tweehonderd (200!) Kiton-dassen van zijde en kasjmier uit Napels. Maar laat ik er maar over ophouden…


Dinsdag verder.

Als dat maar goed gaat !

Misverstand (2)

Veilinghuis Christie’s zoekt het, met 364 originelen, in de volle breedte: het aanbod is bijna vier maal zo groot als dat van de beruchte (lees: geflopte) Sotheby’s-veiling uit 2012. Naast de onvermijdelijke machokitsch en alle puberaal-geile vrouwen met prammende klabatsers, klotsende majoefels, kale kamelen, zengende tepelhoven en smeuïge sjamoezen (ik overdrijf slechts een tikkeltje) komt er veel leuks voorbij en ook veel lolligs. In het aandeel-Hergé is dat allicht niet de obligate plaat uit TIBET, maar toch zeker wel deze klassieke karwats-prent uit 1947…

Richtprijs: € 75.000. ‘Leuk’ en ‘lollig’ zijn geen begrippen die zich verhouden tot de additionele prijslijst van Christie’s. Juist wilde ik besluiten dat dit soort boeldagen bij serieuze veilinghuizen met dito prijzen een infantiele vergissing zijn (en vulgair bovendien), toen mijn oog op dit origineel van Carlos Giménez viel:

Los Profesionales verscheen dertig jaar geleden in de Nederlandse Rhaa Lovely. Giménez’ herinneringen aan zijn jonge jaren als striptekenaar in Barcelona zijn hartbrekend ontroerend en imposant grappig en ik ken geen strip die me zo deed verlangen naar een gemeenschap waarvan ik nooit deel heb uitgemaakt. Voor de goede verstaander schuilt er bovendien een fijne grap in dit kavel*: deze aflevering gaat over gesjoemel met verkochte pagina’s...


*) Christie’s plakt er een richtprijs van € 2.000 op. De tekenaar zelf doet ze, op zijn site, voor de helft van de hand.