Ontstripping

De post bracht twee nieuwe ontstrippingen in wat we inmiddels een klassieke reeks van uitgeverij De Arbeiderspers kunnen noemen.

Meest geslaagde titel is zonder meer die van de mij onbekende, Waalse auteur Will Caulaert:

Caulaert is zeer behendig in het beschrijven van de actie, maar met zijn indringende weergave van de gedachtenspinsels van de hoofdpersonen (waaronder die van de gorilla Ranko!) maakt hij van zijn boek toch vooral een filosofisch bouwwerk. Vijf sterren!

Het konijn dat de Franse bestsellerauteur Ennio Lefort uit zijn hoge hoed tovert, liet zich daarentegen slecht smaken:

Lefort ontstripte al eerder een Nederlands beeldverhaal (Storm, De laatste vechter) wat tot fraai, labyrintisch proza leidde. Maar met de aanpak van Dick Matena’s meesterstuk slaat hij de plank mis. De Avonden geldt niet voor niets als een van de absolute hoogtepunten van de Negende Kunst: tekst en beeld zijn hier ten diepste complementair. Zonder de plaatjes rest slechts de kletsmeierij en loopt het fenomeen van de ontstripping tegen zijn natuurlijke grenzen op.

Enfin, inmiddels is het wachten op de vertaling van Umberto Eco’s Il mistero degli Incas, waarin de Italiaanse semioticus, volgens de eerste lyrische kritieken, de werkelijkheid van vierkante eieren doorgrondt met de ene na de andere rake analogie.

Jaarlijkse gruwelshow

Wat hebben we hier? Uitnodiging voor de jaarlijkse gruwelshow die men ‘Gala van de Nederlandse Film’ noemt. Let op de dresscode: het zijn de genodigden in avondtoilet die de traditionele wanvertoning nog enig cachet moeten geven.

‘Dus je gaat mee?’ vroeg S. brutaal, nadat ik had toegegeven dat de voorbije dagen in Utrecht me alleszins waren meegevallen.
‘Als ik je daarmee gelukkig maak,’ zei ik mismoedig.
Met een schijntje flinkheid in het lijf meld ik me vrijdag in plusfour en blauw truitje, speculerend op een zekere terugwijzing* bij de poort.


*) Maar hoe zeker is die zekerheid als we weten dat onze held Kuifje met het negeren van de dresscode schijnbaar probleemloos toegang krijgt tot de chique opera van Szohôd?

Bemerk de afkerige blik van de vrouw links die zich zo mooi heeft opgedirkt. Ze is gedwongen de vier bedrijven van Gounods Faust uit te zitten naast twee swiebertjes die luttele tijd eerder met hun kloffie nog in het Meer van Genève dreven.

Stukgelezen

‘Dus je gaat dit jaar helemáál niet mee?’ vroeg S., die haar teleurstelling stuurs verbeet. Ik hoorde mezelf beweren dat het Nederlands Film Festival inmiddels een stukgelezen boek voor me was en dat een week in een Utrechts hotel me serieus tegenstond. Een enormiteit waar mijn metgezel schielijk bovenop dook: ‘Boeken die je stukleest, zijn anders wél de boeken waarvan je het meeste houdt.’

Ik wilde een hautain hoofdknikje naar mijn nieuwstatige verzameling maken, maar beducht voor een discussie over de idioterie daarvan, bond ik in.
‘Drie dagen,’ zei ik. ‘Zeker niet langer.’
‘Plus het weekend,’ besloot S. zonder mededogen.
En ik maakte mezelf wijs dat alleen de moedigste mannen een sterke vrouw begrijpen zonder te denken dat haar kracht hun zwakheid is.


Maandag verder (geen dag later).

Coloradokever (1958)

Met dank aan Paul van Haaften

Het achterste van de achterkant

Om het schrikaanjagende beeld van De Zwarte Kat te verjagen, stapte ik in een te heet bad met De Zwarte Zwaan. Ongemene apekool uit ’58 van Willebrord Jan Frans Maria Vandersteen die in dit album de journalisten Lambiek en Jerom hun primeurs laat halen uit een kristallen bol van een (vanzelfsprekend) warmbloedige zigeunerin.

De stereotypering van het zigeunervolk is hier even naïef als de kinderlijke verbeelding van de werking van de media. En toch, als in het magisch kristal ’s werelds eerste foto van de achterkant van de maan kan worden geschoten, werkt het opgeklopte vervolg – zelfs in deze vernederlandste versie* - op mijn lachspieren:

Wat is het zwart tussen het einde van de voorkant en het achterste van de achterkant hier anders dan het welgemoede broertje van het Niets uit Malevitsj’ Zwarte Vierkant?**


*) De A la recherche-lezer die me een scan kan sturen uit het originele Vlaamse album ben ik bijzonder dankbaar.
**) Bewering die, vertaald in het Frans, nog aan kracht wint.

Bloederig discours

Mailtje van Scudder die deze zomer óók het Guggenheim in Bilbao bezocht en, schrijft hij, voor deze wand iets langer bleef drentelen:

Trotse dragers van de Kudan, de op één na hoogste graad in de Tintinologie, leggen bij deze werkjes van Jean-Michel Basquiat (uit 1981) vanzelfsprekend meteen de link met deze oude ansichtkaart:

De vroegst bekende tekening van Hergé.

Dragers van de Jūdan (de hoogst haalbare graad) zeggen dan nog luid en achteloos: ‘Ah! Le passage d’un train devant une automobile à l’arrêt, sous les yeux d’un garde-barrière, uit 1911!’ Maar niet té luid, want ze weten dat die stellige datering in eigen kring aanleiding kan geven tot een bloederig discours.

Zwarte kat, naakte keizer

Wat hebben we hier:

Slotkavel op de ‘Exclusieve stripveiling’ van Catawiki. Maar wat is het, behalve ‘gigantisch’?

Het is ‘een vol driedimensionaal beeld die volledig in de stijl ligt van de oeroude Suske en Wiske-tekeningen’. Een kopie in polyerethaan en Italiaanse polyesters van déze tekening, om precies te zijn:

Dat lijkt niet helemaal goed gegaan. De nuchtere kijker zal opmerken dat de kat een hond is geworden en dat Lambiek is beroofd van zijn expressie (van élke expressie). Op de site van Catawiki staat een fotoreeks die het lange productieproces van levendig kleimodel tot het ontzielde eindresultaat stap voor stap documenteert.

Enfin, erkennen dat je een half jaar van je leven hebt besteed aan een monstrum, is natuurlijk zuur. En toch... Er wandelen vele naakte keizers door de wereld van het beeldverhaal, maar deze maakt het wel heel bont, zie de overspannen tekst in de kavelomschrijving:

…door de familie Vandersteen omschreven als de ‘Lamborghini van de stripbeelden’*…

…is volgens experten en critici een mijlpaal in de kruising tussen Pop Art en de 9e Kunst…

Dat er inmiddels € 27.000 is geboden (de veiling loopt morgen af), bevestigt de gedachte dat er ook volop onnozelaars rondlopen die niet van polyurethaan zijn.

*) De goede verstaander snapt dat de discrete familie hier de Lamborghini LM002 bedoelt...

...en raakt alles aan

“Malevitsj had de gewoonte om in de grootst denkbare woorden over zijn zwarte vierkant te spreken. Hij noemde het vierkant 'het gelaat van God'. In zijn boek De niet-objectieve wereld (1927) blikte hij op het vierkant terug:

In 1913 probeerde ik wanhopig om de kunst te bevrijden van het dode gewicht van de werkelijkheid. Ik wendde mij tot de vorm van het vierkant. En dat moest zwart zijn.

Er bestaat in de Nederlandse literatuur een roman waarvan de eerste druk, uit 1979, even zwart en leeg is als Malevitsj' Zwarte vierkant: Het verzonkene, de korte roman van Jeroen Brouwers. De cover is pikzwart, met een donkergrijze letter in het midden. De achterflap: niets dan zwart. Geen tekst, geen toelichting, geen auteursfoto. De beide binnenflappen: idem. Alleen maar zwart.

Op de eerste bladzijde van een van zijn andere romans, Bezonken rood (1981), schreef Brouwers: Niets bestaat dat niet iets anders aanraakt. Denkend aan Malevitsj kun je op deze zin een variatie maken, een eenregelige ode aan het Zwarte vierkant: het Niets bestaat en raakt alles aan.”

JZ, 12 mei 2015

Varkensvlees? Rundvlees!

Bon, we hebben enig geduld moeten betrachten, maar vandaag heeft de Belgian Pork Group dan toch haar strategie wereldkundig gemaakt. Monter meldt ceo Jos Claeys dat Belgisch varkensvlees dezelfde bekendheid moet krijgen als wafels, Kuifje en chocolade.

Alsof we bij onze gekuifde vriend niet veeleer aan rundvlees denken!

De wonderlijke vleesmachine van de firma Slift & Co, uit AMÉRIQUE.

Let op het (later verdwenen) slachtmechaniek met de hamer: de jonge Hergé tekent te veel bewegingsstreepjes om aannemelijk te maken dat de spijker nog tijdig de schedel van het rund zal doorboren. We moeten vrezen dat het beklagenswaardige beest levend tussen de raderen wordt vermorzeld. Dat hij daarna prompt de machine weer uitrolt als worst en corned beef is praktisch geen industriële revolutie, maar goochelkunst.

Toen vrouwen nog staarten hadden

Links de fictionele Frank Wolff, rechts de echte Frank Wolff: charismatisch acteur uit Italiaanse cultklassiekers met zulke verrukkelijke titels als La morte cammina con i tacchi alti (‘De dood loopt op hoge hakken’) en Quando le donne avevano la coda (‘Toen vrouwen nog staarten hadden’).

Het onwaarschijnlijke duo vindt elkaar in een zelfgekozen einde. De linker Wolff stapte op 11 november 1953 uit de maanraket, de rechter Wolff sneed op 12 december 1971 met een scheermes zijn keel door op een hotelbed in Rome. De demonen deelde hij met Hergé.

En terwijl een patholoog-anatoom de gekwelde schedel van Frank Wolff lichtte, voerde de tekenaar de duiven op het San Marcoplein: